Hendrik Pieter Medema heb ik 67 jaar van nabij gekend. Toen Henk 7 jaar was, kwam hij met zijn ouders vanuit Groningen in Apeldoorn wonen. Dat kwam zo. Sedert jaar en dag was Uitgeverij Voorhoeve dé uitgeverij van de ‘Vergaderingen van Gelovigen’ in Nederland geweest. Maar na de oorlog ging de toenmalige eigenaar van die uitgeverij, Hans Voorhoeve, over tot de Hervormde Kerk. Daarop besloten de ‘Broeders’ van de zogenoemde Lectuurcommissie een eigen uitgeverij te stichten. Een van die ‘Broeders’, Piet Boom, stelde zijn schoonzoon Mans Medema als uitgever voor; dat werd aangenomen, de uitgeverij kreeg zelfs de naam ‘Medema’ (1952) en werd na enige tijd (1957) gevestigd in Apeldoorn. De ‘Lectuurcommissie’, die vroeger voor Voorhoeve gewerkt had, werd het bestuur van die nieuwe Uitgeverij.

Zo ging het gezin Medema ook deel uitmaken van de Apeldoornse ‘Vergadering’. Later, in 1981, werd de Uitgeverij in Vaassen gevestigd, maar de familie bleef van deze ‘Vergadering’ deel uitmaken.

Ik kende Henk dus al als kind, maar ik was zes jaar ouder, dus toen was er nog niet zo’n band. Die band was er wel met een jongere broer van mij, Frank, in hetzelfde jaar (1950) geboren als Henk. Zij hebben als jonge knullen samen nog een zeer humoristisch woordenboek van het ‘Vergaderings’-jargon samengesteld. Bij het woord ‘licht’ stond bijvoorbeeld (uit het hoofd geciteerd): ‘Licht. Meestal gebruikt in de vorm “géén licht”, een uitdrukking die uitsluitend gebruikt wordt voor niet-“Vergadering”-mensen…’ Heerlijke zelfspot.

Als zeer jonge man heb ik Mans Medema al eens een manuscript aangeboden. Maar vader Medema stierf plotseling, pas 58 jaar oud (1978). Zijn oudste (en enige) zoon, Henk, die toen pas 28 was (nog niet zo lang afgestudeerd Nijmeegs jurist), werd zijn opvolger in de uitgeverij. Dat was wel bijzonder, en een hele uitdaging voor Henk. Maar hij bleek het te kunnen.

Ik heb vaak gedacht: Hoe zou de uitgeverij zich ontwikkeld hebben als niet Henk, maar vader Mans tot diens pensioen leiding aan het bedrijf zou hebben gegeven? Eerlijk gezegd denk ik dat Henk veel geestiger én veel ‘oecumenischer’ was, of dit in ieder geval gewórden is.

Henk heeft vele boeken uitgegeven, waaronder diverse boeken van hemzelf, zoals De hemel is dichtbij, Heerlijke verkwistingen Totaal christendom, en daarnaast ook bijbelcommentaren, met name over de Romeinenbrief. Daarnaast heeft Henk ook tientallen boeken van mij uitgegeven (zie op mijn website). Samen schreven Henk en ik Echtscheiding en hertrouwen (1987), en samen met Jaap G. Fijnvandraat schreven we gedrieën het boek Een in de naam van Jezus: Bijbelse beginselen waar de ‘Broeders’ voor staan (1991). Door al dat schrijven en uitgeven kregen Henk en ik een diepe band, die nog eens versterkt werd toen wij allebei, vooral na 2000, een steeds ‘oecumenischer’ ontwikkeling doormaakten. Dat was ook zichtbaar in de boeken die Henk uitgaf: de wikipedia-pagina over hem noemt zeven auteurs van wie Henk boeken heeft uitgegeven: naast twee ‘Vergaderings’-mannen (dat waren hijzelf en ik) worden daar genoemd: Gary Chapman, Larry Crabb, Beth Moore, Patricia St. John en Rick Warren.

Sinds 1858 gaven de ‘Broeders’ het bijbelstudietijdschrift Bode des Heils in Christus uit. Later werd Uitg. Medema de uitgever ervan en ging het blad Bode van het heil in Christus heten, en nog later heette het gewoon de Bode. Het heeft maar een goede 150 jaar bestaan; toen werd Uitg. Medema overgenomen door Jongbloed (2009) en was er ook voor de Bode geen plaats meer. De jaren vóórdien zaten Henk en ik allebei in de redactie van de Bode, samen met de gebroeders Fijnvandraat, br. Jo Klein Haneveld, br. Jan van der Bijl en br. Simon Streuper (deze laatste en ik zijn thans de enige overlevenden). Onze maandelijkse redactievergaderingen in het uitgeversgebouw te Vaassen waren een feestje. Natuurlijk ging het er bloedserieus aan toe, maar vaak daverde het hele gebouw van ons bulderend gelach. Ik zie met name nog voor me hoe Henk het hoofd in zijn nek legde en het uitschaterde.

Ja, de ‘Vergaderingen’ hebben een hele ontwikkeling doorgemaakt. Rond 1995 vond een erbarmelijke wereldwijde scheuring in de ‘Vergaderingen’ plaats. In Nederland haakte slechts 5% af, maar in Duitsland wel 70%. Henk en ik waren nauw bij die scheuring betrokken. Samen met twee Duitse broeders (Alfred Stücher en Hans Jochen Timmerbeil) waren Henk en ik de enigenop aarde die met alle partijen in Duitsland en Oostenrijk (waar de scheuring begonnen was) persoonlijk gesproken hadden en dus ook een evenwichtig oordeel konden vellen. Al gauw raakten ook de gebroeders Fijnvandraat én Dato Steenhuis erbij betrokken; in het buitenland kregen wij vijven de (negatieve) bijnaam the Dutch five. Ik zal u de verdere ellende van die scheuring besparen. Genoeg te vermelden dat van de zeven in deze alinea genoemde broeders alleen Dato en ik nog op aarde zijn…

Sinds de scheuring is de onderlinge samenhang in Nederland nogal achteruitgegaan. Toen de Uitgeverij in 2009 door Jongbloed werd overgenomen en de Bode in die tijd ook ter ziele ging, was daarmee een belangrijke bediening die de ‘Vergaderingen’ samenhield, verloren gegaan. Henk heeft nog tot 2013 het werk van Uitg. Medema in Heerenveen bij Jongbloed voortgezet, maar toen is hij gestopt (hij was 63). Daarna is er ook nooit meer een boek met de imprint Medema verschenen.

Niet veel jaren later werd duidelijk dat ook Henks gezondheid achteruitging. We hebben Henk en Tineke nog in hun nieuwe woning in Ede kunnen bezoeken, en toen ging het al niet best met Henk. Op 23 juli dit jaar zouden Henk en Tineke bij ons in Houten op bezoek komen. Maar vlak daarvóór kreeg Henk een ernstige epileptische toeval; het bezoek kon niet doorgaan. En nu is Henk dan, pas 74 jaar oud, naar zijn Heer en Heiland gegaan. We zullen hem missen. We wensen Tineke en de kinderen veel troost en kracht toe!