Volgens mij was het Winston Churchill die ooit zei dat democratie een slecht regeringssysteem is, maar dat alle andere regeringssystemen nóg slechter zijn. Dat lijkt me volkomen juist. Diep in ons hart vinden we de democratie allemaal een ‘slecht’ regeringssysteem, want diep in ons hart vinden we dat heel veel mensen helemaal niet over politieke zaken kunnen oordelen. Want snappen mijn buren nou wat goed voor hen is? Als ze dat wél konden, zouden zij wel net zo stemmen als wij…

Momenteel zien we in de Verenigde Staten hoe de democratie onder druk is komen te staan. Decennialang is op veel plaatsen alles in het werk gesteld om te verhinderen dat Afro-Amerikanen zouden kunnen stemmen. Puur racisme! Dit keer hebben Afro-Amerikanen eindelijk echt massaal kunnen stemmen, en je ziet het resultaat: ze hebben massaal op Biden gestemd. Zie je wel, ze zijn te dom om te stemmen, denken sommige (vele?) Republikeinen. Maar de Joodse Amerikanen hebben, zoals altijd, óók massaal Democratisch gestemd; zijn die soms ook te dom om te stemmen?

De bekende evangelische predikant Tim Keller in Manhattan had aangekondigd dat hij dit keer ook op Biden zou stemmen. Keller vindt het namelijk belangrijk dat de overheid opkomt voor de zwakken in de samenleving. Wat roepen veel Republikeinen in zo’n geval? Socialisme!! Over domheid gesproken… Ik vraag dan: welke van de twintig vormen van socialisme bedoelt u? Ze hebben geen idee. Als goed lid van de Christen-Unie vind ik dat de overheid voor elk kind in Nederland, arm of rijk, gelijke onderwijskansen moet scheppen om zijn of haar talenten te ontplooien. Ben ik nu een socialist!? Ik vind ook dat de overheid elke burger gelijke toegang moet bieden tot goede gezondheidszorg. Ben ik nu een socialist? Amerikaanse Republikeinen vinden van wel! In Amerika kunnen alleen kinderen van welgestelde ouders gaan studeren. En daar kunnen alleen welgestelde burgers goede gezondheidszorg krijgen. In dat opzicht is Amerika een van de primitiefste landen in de westerse wereld. En veel Republikeinen denken ook nog dat hun standpunt ‘bijbelser’ is dan dat van de Democraten… Immers, waar socialisme toe leidt, hebben we in Rusland en China kunnen zien, zeggen ze…

Tja, die democratie. Kun je die wel aan de mensen overlaten? Trump zei: ‘Óf ze stemmen op mij, óf de verkiezingen worden vervalst’. Tientallen miljoenen Amerikanen hebben dat klakkeloos van hem overgenomen: wie verstandig stemt, stemt zoals wij stemmen. Maar Biden won toch, met 306 kiesmannen (tegen Trump 232) en met een meerderheid in de ‘popular vote’ van ruim zes miljoen stemmen. Nog steeds echter is de meerderheid van de Republikeinse achterban ervan overtuigd dat er met de stemmen geknoeid is. Nu zou een verstandig iemand denken dat je de Amerikaanse rechters toch op z’n minst in enkelegevallen daarvan zou moeten kunnen overtuigen? Niets ervan: Trump heeft al zo’n twintig rechtszaken verloren en niet één zaak van betekenis gewonnen. Fraude is nergens juridisch aangetoond. Toch blijven velen ervan overtuigd dat er geknoeid is. Waarom? Vooral omdat Trump zelf dat voortdurend roept.

En nu komt democratie pas echt in eng vaarwater. Trump is een uitgesproken populist, die door zijn eigen aanhang op handen gedragen wordt. Dat is al eng. Dat miljoenen van hen zich christenen noemen en hun steun voor Trump bijbels proberen te motiveren, is nog veel enger. Ze roepen dat onder Biden duizenden baby’s geaborteerd zullen worden. Ze vergeten de tienduizenden Amerikanen die aan Covid-19 gestorven zijn, en die gered hadden kunnen worden als Trump het virus in plaats van het te bagatelliseren bestreden had. Biden kan straks de troep opruimen.

Om christelijke redenen had Trump als president herkozen moeten worden, roepen miljoenen. En daarvoor moet de democratie dan maar wijken. Nog steeds is het gevaar niet geweken dat Trump langs slinkse wegen alsnog aan de macht blijft. Dat zal op een soort staatsgreep neerkomen. Dan zal de democratie te gronde gericht zijn, maar miljoenen zullen roepen dat God toch tot zijn doel gekomen is. Trump is de man Gods; als hij aan de macht blijft, is dat Gods wil – democratie doet er dan niet meer toe. Miljoenen Republikeinen riepen Stop the steal (‘Stop de diefstal’), namelijk de diefstal van Trumps vermeende winst – en om dat te bereiken mag Trump alle middelen aanwenden om zélf de winst te stelen.

Churchill had gelijk: alle andere regeringssystemen zijn nóg slechter dan democratie. Een dictatuur van een Republikeinse president is net zo erg als een dictatuur van een Democratische president. Een dictatuur van (extreem-)rechts is net zo erg als een dictatuur van (extreem-)links. Maar als een christen – of beter: een zogenaamde christen – zich als populist opwerpt en de democratische systemen onder druk zet, zouden, vrees ik, veel christenen hem maar al te graag accepteren omdat zij een Godsman in hem zien. Het zijn juist veel christenen die de populist Jair Bolsonaro in Brazilië steunen. Het zijn juist veel katholieken die het huidige ondemocratische bewind in Polen steunen. Ook de beweging van de ondemocratische president Viktor Orbán in Hongarije, Fidesz, heeft een behoudend-christelijke signatuur.Kun je democratie eigenlijk wel aan christenen toevertrouwen (althans in Amerika en Oost-Europa)? Zijn ze er in het diepst van hun hart niet van overtuigd dat hún man – die een geroepen ‘Godsman’ is – zou moeten winnen? En zijn miljoenen christenen niet bereid daarvoor zelfs de democratische regels met voeten te treden – als hun Godsman maar aan de macht komt of blijft? Dat is het wat we momenteel in Amerika waarnemen. Ons hart bloedt over het feit dat miljoenen christenen daar zó misleid zijn dat ook zíj denken: Alleen een staatsgreep kan onze man nog redden… Oftewel: slinkse middelen zijn nodig opdat God zijn doel bereikt… Diep tragisch.