Als het om corona en de kerk gaat, erger ik me nog het meest aan de mensen die op sociale media roepen dat bij de strenge coronamaatregelen onze godsdienstvrijheid in geding is, of zelfs dat we met een stuk godsdienstige vervolging hebben te maken. Dat is pure onzin. Naar verhouding worden de kerken, ook met de nieuwste maatregelen, in feite nog redelijk gespaard. Onze grondwet zegt in artikel 6:

‘1. Ieder heeft het recht zijn godsdienst of levensovertuiging, individueel of in gemeenschap met anderen, vrij te belijden, behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet.

2. De wet kan ter zake van de uitoefening van dit recht buiten gebouwen en besloten plaatsen regels stellen ter bescherming van de gezondheid, in het belang van het verkeer en ter bestrijding of voorkoming van wanordelijkheden.’

In de toelichting (zie www.denederlandsegrondwet.nl) staat onder andere: ‘In Nederland mag je zelf je geloof of je levensovertuiging kiezen. Je mag ook aan anderen laten zien wat jouw geloof of levensovertuiging is. Er zijn natuurlijk wel regels. Als je dingen doet die horen bij je geloof, maar volgens andere regels niet mogen, dan ben je strafbaar.’

Als ik dit goed lees, betekent dit het volgende. De overheid zegt dat je, gezien het coronagevaar, met hoogstens dertig mensen binnen een gebouw moet samenkomen, dat die mensen ruime afstand van elkaar moeten houden, niet hard moeten zingen (omdat dat het besmettingsgevaar vergroot). Dat betekent dat de overheid de kerken dus drastische beperkingen mag opleggen, als zij dat voor de volksgezondheid noodzakelijk acht, en dat, als zij dat doet, zij daarmee binnen de grenzen van de grondwet blijft. Niet het geloof wordt bedreigd, maar de vrijheid om dat geloof gezamenlijk te beleven, en dat niet omdat de overheid tegen de godsdienst zou zijn, maar omdat zij voor de volksgezondheid is – zeker in een tijd waarin het aantal besmettingen in ons land het hardst stijgt van alle landen in Europa. Dan zijn stevige maatregelen geboden. Als de Nederlandse overheid het nodig zou vinden alle theaters en bioscopen te sluiten, en zelfs de scholen te sluiten, zoals in het voorjaar gebeurde, zou zij puur juridisch gezien het volste recht hebben ook de kerken te sluiten. Maar dat heeft zij tot dusver nooit gedaan. Christenen hebben wel eens geklaagd dat de theaters voorgetrokken werden, en soms leek dat helaas ook zo. Maar bij andere gelegenheden leek en lijkt het wel alsof de kerken worden voorgetrokken. Dat komt doordat wij gelukkig nog een overheid hebben die de geringste schijn wil vermijden dat de godsdienstvrijheid in dit land op de tocht zou staan.

We kunnen dan ook dankbaar zijn dat in de nieuwe maatregelen van gisteravond de kerken relatief gespaard zijn gebleven. Nog steeds is het dringende advies om met niet meer dan dertig personen samen te komen, en nog steeds is dit een advies, geen bevel. Het is diep triest dat de horeca en de sport het opnieuw moeten ontgelden en dat het opnieuw nodig is er keihard op aan te dringen dat iedereen zoveel mogelijk gewoon thuisblijft. En áls je buiten bent, dan met maximaal vier personen die niet tot hetzelfde huishouden behoren. Maar voor de kerken verandert er in wezen niets, en daar kunnen we dankbaar voor zijn, hoe ellendig de enorme beperkingen ook zijn. Zelfs wat het zingen betreft, geldt er een dringend advies, geen bevel.

Gisteren is de zogenoemde ‘corona-spoedwet’ in de Tweede Kamer aangenomen. Daarin is vastgelegd dat er voor religieuze bijeenkomsten geen maximum aantal personen kan worden vastgesteld. Dat ‘kan’ boeit me, want ik ben weliswaar geen jurist, maar ik zou niet weten waarom de overheid in principe de kerken geen dwingende maatregelen zou kunnen opleggen, of ze zelfs tijdelijk zou kunnen sluiten, als dat voor de volksgezondheid noodzakelijk is. Des te dankbaarder ben ik dat de overheid in dit land daar niet over piekert. In plaats van te beweren dat de overheid onze godsdienstvrijheid bedreigt, lijkt het me dat zij onze godsdienstvrijheid zelfs sterker waarborgt dan volgens de grondwet strikt geboden is. En dat stemt tot vreugde.

Zelfs het advies – geen bevel – om met maximaal dertig personen samen te komen, is sinds het overleg tussen minister Grapperhaus en de kerken iets gerelativeerd. Het maakt immers nogal een verschil of je met dertig mensen samenkomt in een ruimte met honderd zitplaatsen of in een ruimte met drieduizend zitplaatsen. Daardoor is er toch de mogelijkheid ontstaan voor ‘maatwerk’, zoals Kees van der Staaij blij concludeerde. (Hopelijk is dat over twee of vier weken nóg zo, als het kabinet opnieuw de situatie evalueert.)

Zolang de pandemie voortwoekert, zullen we het ermee moeten doen. En dat terwijl er bij zulke bijeenkomsten uiterst weinig besmettingen voorkomen. Verreweg de meeste besmettingen vinden ‘thuis’ plaats, dus doordat mensen met veel te veel personen in de huizen samen te komen, en daarbij de besmettingen van huis tot huis verder dragen. Maar ja, het is nu eenmaal zo dat we niet naar een situatie toe willen dat de overheid zelfs achter de voordeuren komt controleren. Door de onwijsheid en ongehoorzaamheid van nogal wat burgers die blijkbaar lak hebben aan de volksgezondheid, zal de noodsituatie nog wel een tijdje voortduren.

Onlangs, na een bijbellezing, kwam een man een halve meter vóór me staan. Ik vroeg hem: ‘Kunt u niet iets verder weg gaan staan? Anderhalve meter, weet u nog?’ Zijn antwoord: ‘Ik trek me niets van de regels aan.’ Mijn reactie: ‘Maar ik wel!’ Zulke christenen (!), die zich zulke vrijheden veroorloven, hebben niet in de gaten wat zij hun medemensen daarmee (zouden kunnen) aandoen. Paulus zegt: ‘U bent geroepen om vrij te zijn, broeders; gebruik echter de vrijheid niet als een aanleiding voor het vlees, maar dien elkaar door de liefde’ (Gal. 5:13).